Expertise en lezingen van Loes Rooijakkers
Lezingen en workshops
Ik heb veel workshops en lezingen rondom dood en rouw begeleid. Voor grote organisaties maar ook heel lokaal. Voor vrijwilligers en/of nabestaanden.
Het is altijd maatwerk.
Neem gerust contact op als u mij als professionele spreker in wil zetten.
fotografie: Gonnie Helfrich afscheidsfotograaf
Zullen we het er eens over hebben?
Onder deze titel heb ik een lezing ontwikkeld die mensen informeert en aanzet tot het maken van een ‘laatje voor later’ en dood en rouw bespreekbaar maakt. Ook de ‘do’s and don’ts in de omgang met nabestaanden komen aan de orde. Dit zijn vaak luchtige bijeenkomsten. Immers, de dood lijkt altijd ver weg en juist de spanning brengt ook humor met zich mee. Uiteraard is maatwerk mogelijk.
Meer weten? klik hier.
Ik ben sinds 2003 actief als begeleider van workshops en bijeenkomsten rondom rouw
De dodendans of danse macabre
’Wie zich goed voorbereidt op de dood verstevigt vreemd genoeg zijn band met het leven’
De dood was in de middeleeuwen veel minder een taboe dan nu.
. De dodendans of danse macabre is een thema uit de 14e en 15e eeuw. Ontstaan als gevolg van de zwarte dood (pest). Deze voorstelling had een educatief doel: mensen erop wijzen dat we voor ‘De dood’ (Magere Hein) allemaal gelijk zijn, rijk of arm, geleerd of niet. Waar je vandaan komt maakt voor de dood niet uit. De danse macabre laat mensen, in de waan van de dag, zien dat de dood onvermijdelijk is. Maak er dan maar het beste van!
De Efteling heeft in het spookslot de voorstelling gemaakt op de muziek van Saint Saëns..
Walt Disney had in 1929 al een tekenfimpje met dansende skeletten op het kerkhof..
Taboe: dansen op het kerkhof, in 2015 werd een hedentijdse dodendans omstreden en afgelast. Er is zelfs een kortgeding aangespannen. In de 11e eeuw werd er al op begraafplaatsen gedanst en was dat een manier om de angst te beteugelen.
Confrontatie ontlopen
Er wordt gezegd dat er geen taboe meer zit op de dood. Ik denk dat het in gesprek gaan over de (eigen) dood zonder platitudes en sociaal wenselijk gedrag nog steeds een taboe is. Denk aan de bezwaren als er in de straat een hospice komt… brr… al die rouwauto’s door de straat. Alsof het een komen en gaan zou zijn. Vaak zit in zorginstellingen een mortuarium achter de spoelkeuken of beddencentrale verstopt. Een overledene moet regelmatig via een achteruitgang het pand verlaten. Anders is het veel te confronterend. Rook bij de crematoria is taboe en lange tijd was ook het gebruik van de restwarmte onbespreekbaar. Daar begint verandering in te komen nu het milieu ook aandacht krijgt.
fotografie: Gonnie Helfrich afscheidsfotograaf
Kinderen & rouw
Naast een lespakket zijn er troostkoffers, spelmogelijkheden om het gesprek met kinderen op alle leeftijden aan te gaan.
Dat vraagt vaardigheden van de leerkrachten of begeleiders.
De dood is niet voor iedereen makkelijk bespreekbaar. Totdat het nodig is. Elke instelling krijgt vroeg of laat een keer te maken met de dood. Een (groot)ouder die overlijdt heeft ook impact op het kind en zijn/haar ouders. Kunt u dat makkelijk opvangen, zowel individueel als binnen de groep? Hoe verhoudt u uzelf tot de dood? Of denkt u er maar liever niet aan?
Ik heb een bijdrage geleverd aan het lespakket voor kinderen: doodgewoon in de klas.
fotografie: Gonnie Helfrich afscheidsfotograaf
Herinneren is een vorm van ontmoeten
Op Allerzielen (2 november) worden alle doden herdacht. Een christelijke traditie. In Zuidelijke landen gelooft men dat de zielen dan terugkeren op aarde en dat is een groot feest. Een samenvoeging van inheemse rituelen en het Christenlijke Allerzielen. Er wordt vanallles aan de doden geofferd. Deze afbeelding toont zo’n feestelijk offer van Allerzielen (Dia de los Muertos/ dag van de doden)
In de film ‘Coco’ van Walt Disney gaat het over deze dag en hoe de doden nooit vergeten mogen worden.
Een dag markeren als een jaarlijks moment om de doden te herdenken is een algemene behoefte, ‘dood ben ik pas als jij me bent vergeten’, zingt Bram Vermeulen niet voor niets.
In Nederland worden op 2 november ook de doden herdacht. Voor iedereen, gelovig of niet gelovig. Steeds meer begraafplaatsen en crematoria organiseren een bijzonder herdenkingsmoment.
Recreatie en herdenken
Hier op het strand in Westenschouwen mag de dood er zijn op een plek waar ook wordt gerecreëerd. Op het strand wordt as verstrooid en mogen nabestaanden dit markeren. Heel bijzonder is dat er zowel dieren als mensen worden uitgestrooid en herdacht. Dit is een positieve uitzondering in onze samenleving. Terwijl veel mensen samen met hun dier verstrooid willen worden.
Laatste verzorging & de zorg
Opleidingen in de medische (zorg)sector geeft tijdens de studie maar minimaal aandacht aan hoe we omgaan met de mens na de dood. Liever wordt iemand beter gemaakt. Vroeger hoorde de laatste verzorging (afleggen) tot de dagelijkse praktijk. Nu wordt dit meestal doorgeschoven naar de uitvaartzorg. Dat betekent dat de afstand van de medewerkers tot de dood groter is geworden. Wellicht wilt u dit onderwerp ook op de kaart zetten binnen uw (zorg)instelling? Voor de medewerkers maar desgewenst ook voor bewoners. Ik adviseer u daar graag bij of verzorg een gastles.
fotografie: Gonnie Helfrich afscheidsfotograaf
Belang van fysiek afscheid nemen
Fysiek afscheid nemen van een overledene is cruciaal voor de acceptatie dat iemand is overleden. Daar moeten we binnen onze branche alles aan doen. Communicatief en ook fysiek bij de overledene.
Zelfdoding
In 2010 heb ik samen mogen werken met de Nederlandse Spoorwegen, Marinus van den Berg en Joost Zwageman om rouw na zelfdoding bespreekbaar te maken. Zelfdoding geeft vaak extra complicaties met betrekking tot afscheid nemen en rouwen. Juist dan is afscheid nemen van (een deel van) het dode lichaam belangrijk voor de direct nabestaanden. Juist dan is het van belang dat er op de juiste wijze gecommuniceerd wordt met kinderen en volwassenen. Gevoelens van schuld, conclusies en monocausaal denken en oordelen maken het niet makkelijker voor de direct nabestaanden.
fotografie: Gonnie Helfrich afscheidsfotograaf
In 2020 heb ik tijdens de Coronacrisis een webinar gegeven bij de Zonnebloem over rouw, angst en verlies in een tijd waarin we ons hiertoe moeten gaan verhouden.